Pragmatyczny lider – kim jest?

Serwis Pragmatyczny Lider, co sygnalizuję w informacji O stronie, jest poświęcony zagadnieniom związanym z byciem liderem. Stawiam tezę, iż pragmatyczny lider to lider służebny, który wykazuje dużą dozę pragmatyzmu. Powinien patrzeć na siebie i swój zespół wielowymiarowo. W tym wpisie wyjaśniam, kogo rozumiem pod pojęciami: lider, lider służebny, pragmatyczny lider.

Osoby, dla których są jasne pierwsze dwa terminy zachęcam do przeczytania o ostatnim z nich oraz dodatkowo sekcję Pragmatyczny Lider – czy tylko o biznesie mowa?

Lider vs. szef

Są przywódcy i są ci, którzy przewodzą.
Przywódcy działają z pozycji siły lub wpływów.
Ci, którzy przewodzą, inspirują nas.
Za tym, kto przewodzi — niezależnie od tego, czy jest to pojedyncza osoba, czy organizacja — idziemy dlatego, że chcemy a nie dlatego, że musimy.
Podążamy za tymi, którzy przywodzą nie dla nich, lecz dla samych siebie.

Fragmenty z książki: Simon Sinek. „Zaczynaj od DLACZEGO. Jak wielcy liderzy inspirują innych do działania”

Zacznijmy zatem od podania różnicy pomiędzy pojęciem szef (ang. boss) a lider (ang. leader). Wczytując się w słownik Oxford w definicję słowa szef możemy znaleźć zdanie „A person who is in charge of a worker, group, or organization„. Podczas, gdy dla słowa lider znajdziemy informacje „A person who leads or commands a group, organization, or a country„.

Można powiedzieć, że szef to osoba, która pełni pewną rolę, jest wyżej w hierarchii organizacji. Zatem, jeśli ta osoba pełni taką rolę to czy jej się to podoba, czy też nie, posiada pewną władzę nad swoimi podwładnymi. Szef, poprzez swoją pozycję, mówi podwładnym, co mają robić. Zatem wydaje on rozkazy i nadzoruje ludzi, upewniając się, że osoby, którymi kieruje, wykonają pracę zgodnie z wymaganiami. Rola szefa wymaga zdolności do wydawania instrukcji i poleceń.

Lider postępuję odmiennie niż szef. On wskazuje drogę do miejsca docelowego, idąc niejako krok w krok. To nade wszystko inspirator, ktoś za kim z przyjemnością podążamy. Jest to osoba uważana za kogoś, kto doradza podwładnym. Lider nie wykrzykuje rozkazów, ale pokazuje swoim zachowaniem, co inni powinni zrobić. Co ważne, taki przywódca nie tylko koncentruje się na efekcie, ale również na procesie. Rola lidera ma bardziej charakter motywujący niż nadzorczy.

Chciałbym jasno powiedzieć, że obie postawy są przydatne w różnych sytuacjach. Mogą, a nawet powinny się uzupełniać. Co więcej, rola szefa bywa powierzana liderom.

Lider służebny

Lider służebny to osoba realizująca filozofię przywództwa służebnego (ang. Servant Leadership), czyli służenie osobom, które prowadzimy. W tradycyjnym przywództwie, lider zwykle jest nastawiony na rozwój firmy lub organizacji jako takiej. Lider taki stawia potrzeby pracowników na pierwszym miejscu i pomaga ludziom się rozwijać i osiągać najwyższe wyniki. Dzięki takim działaniom firma i organizacja również zyskuje.

W tej filozofii odwracamy role – zamiast pracownika pracującego na rzecz lidera, lider ma służyć pracownikom. Kiedy liderzy zmieniają sposób myślenia i najpierw służą, wzbogacają siebie i otoczenie. Dzięki temu, że ich pracownicy rozwijają się, to w efekcie zyskuje również organizacja. Dzieje się tak dzięki rosnącemu zaangażowaniu pracowników. Należy podkreślić, że odkąd powstał ten styl przywództwa, wiele różnych organizacji przyjęło go jako wiodący.

Bardzo ważne jest zrozumienie, że nie chodzi tu o lekceważenie potrzeb firmy czy organizacji. Wszak, jeśli firma zbankrutuje, to i pracownik na tym nie skorzysta. Tu dokonujemy zmiany perspektywy czy też priorytetu, uznając, że zaangażowany, zmotywowany pracownik jest podstawą firmy. Warto zapoznać się na przykład z książką „Zaczynaj od DLACZEGO„, aby lepiej zrozumieć tę postawę.

Pragmatyczny lider

Pragmatyczny lider jest pojęciem, które używam od wielu lat. Dla mnie jest to osoba, która z jednej strony stoi mocno na ziemi, a z drugiej ma odwagę przenieść się w inne miejsce, jeśli warunki tego wymagają.

Skąd wzięło się pojęcie pragmatyczny lider? Zacznijmy od filozofii. Pragmatyzm to nurt filozoficzny, ukształtowany na przełomie XIX i XX w. w Stanach Zjednoczonych. Potocznie pragmatyzmem nazywana jest postawa, polegająca na realistycznej ocenie rzeczywistości, liczeniu się z konkretnymi możliwościami i podejmowaniu działań, które gwarantują skuteczność.

W pragmatyzmie skuteczność jest miarą użyteczności stosowanej metody czy narzędzia. Użyteczność stanowi kryterium prawdziwości sądów i pojęć. Oznacza to tyle, że sądy są prawdziwe, ponieważ przyjmując je za takie możemy bardziej skutecznie postępować. Uznaje się, że działanie jest zasadniczą potrzebą człowieka, a poznanie – czy to naukowe, czy też potoczne – pełni wobec działania pomocniczą funkcję.

Pragmatyczny lider to osoba, która mając różne dostępne narzędzia i metody, działając w określonym środowisku, postępuje w sposób optymalnie skuteczny. Przyznam, że powyższe sformułowanie może, bez komentarza, budzić kontrowersje. Wszak możecie przyjąć, że lider „wyciskając z pracownika pot i krew” działa wobec firmy skutecznie. Otóż, to jest zbytnie uproszczenie.

Lider, o którym mówimy, to osoba, która obserwuje swoich współpracowników, patrzy co dla nich jest dobre, jednak w szerszym kontekście. To co dla pracowników jest dobre, może zmieniać się w czasie i środowisku. Jeśli przyjmiemy, że użyteczność ma charakter szerszy, wszak może być to grupa czy firma, to okaże się, że wspieranie pracownika, wspiera to, co go otacza. Mówiąc inaczej, podstawą jest takie zaangażowanie pracownika, by on traktował firmę, w której pracuje jak „swój dom”, miejsce, o które dba i które pielęgnuje.

Kiedy Baron i Hannan przeanalizowali zebrane dane, stwierdzili, że jedyną kulturą organizacyjną, która deklasowała pod każdym względem wszystkie inne modele zarządzania kapitałem ludzkim, była kultura oparta na zaangażowaniu.

Fragment z książki: Charles Duhigg. „Mądrzej Szybciej Lepiej. Sekrety efektywności”.

Pragmatyczny lider umie, jeśli to niezbędne, przejść z trybu lidera na tryb dyrektywny (szefa). Niemniej jednak, zawsze powinien mieć na uwadze szersze dobro, które prowadzi do zapewnienia ciągłości funkcjonowania danej grupy.

Pragmatyczny lider – czy tylko o biznesie mowa?

Czy mówiąc o postawę lidera znajdziemy tylko w biznesie? Absolutnie nie! Co więcej, uważam, że w biznesie pojawiła się ona później niż w innych dziedzinach życia, ale nie będziemy tym się zajmować. Zatem gdzie możemy zaobserwować postawę lidera? Oto kilka z nich (jeśli masz ochotę, opisać inną sytuację, w której możemy zauważyć taką postawę, to pisz do mnie):

• Nauczyciel – uważam, że najlepsza manifestacja takiej roli to lider, a dokładnie przewodnik. Miałem przyjemność doświadczyć kontaktu z takimi osobami.
• „Drużynowy” – w harcerstwie czy scoutach znajdziemy wiele funkcji, które dają możliwość spełnienia się urodzonym liderom.
• Trener – w sporcie możemy spotkać zarówno szefów, jak i liderów. Gdy miałem 14 lat, byłem na obozie sportowym judo. Jeden z naszych kolegów coś narozrabiał. Trener zadał mu karę w formie biegu na stadionie. Biegł razem z nim. To buduje szacunek.
• Rodzic – Tak! Rola rodzica to cudowne miejsce dla przewodnika. Niestety wielu wybiera bycie szefem.